Przyczyna próchnicy. Jak zaczyna się próchnica?

Próchnica to choroba o charakterze społecznym. Występuje ona powszechnie i stanowi bardzo poważny problem będący przyczyną licznych dolegliwości. Jest ona obecna na całym świecie, a jej nasilenie jest odnotowywane przede wszystkim w krajach, w których codzienna dieta mieszkańców bogata jest w oczyszczone cukry.

Próchnica co to?

Jak wspomniano powyżej, próchnica to choroba cywilizacyjna o bardzo powszechnym występowaniu. Co ważne, choroba ta może w większym lub mniejszym stopniu dotyczyć nawet niemal całej populacji mieszkańców Polski. Choroba pojawia się na skutek różnych przyczyn związanych z demineralizacją szkliwa. W ich następstwie dochodzi do zwiększania podatności szkliwa na uszkodzenie oraz rozwoju dalszych niekorzystnych zjawisk.

Próchnica zębów w swoim typowym przebiegu w pierwszej kolejności obejmuje szkliwo zębów oraz zębinę, a w dalszej kolejności i przy braku podjęcia odpowiedniego leczenia – również miazgę zębów. Procesy chorobotwórcze zachodzące w jamie ustnej mają związek z negatywną działalnością bakterii produkujących kwasy i toksyny. Pod ich wpływem dochodzi do rozwoju płytki nazębnej, zmiękczenia szkliwa oraz wzrostu jego podatności na uszkodzenie. Pierwsze oznaki próchnicy widoczne są w postaci jasnych plam na powierzchni zębów. Wraz z rozwojem choroby zmiany stają się ciemniejsze i bardziej rozległe. W przypadku braku podjęcia odpowiedniego leczenia, negatywne konsekwencje mogą mieć charakter ogólnoustrojowy.

Próchnica zęba – objawy

Do powstania i rozwoju próchnicy w dużej mierze przyczynia się wzmożona obecność płytki nazębnej. W tym przypadku główna przyczyna próchnicy wynika z negatywnej działalności drobnoustrojów chorobotwórczych, w tym bakterii Streptococcus mutans. Te chorobotwórcze bakterie zlokalizowane są nie tylko w płytce nazębnej, ale również w ślinie. Z tego powodu próchnica traktowana jest jako choroba potencjalnie zakaźna. Przyczyna próchnicy może być bowiem przeniesiona z człowieka na człowieka, na przykład poprzez pocałunek.

Negatywne czynniki chorobotwórcze w ciele zakażonej osoby mogą migrować do krwioobiegu i zaburzać pracę kluczowych organów wewnętrznych, takich jak na przykład serce. Przyczyna próchnicy może mieć również związek z uwarunkowaniem genetycznym. Co więcej, przyczyna próchnicy może również tkwić w nieprawidłowym odżywianiu, w tym spożywaniu dużej ilości cukru przy ograniczonej podaży witamin i substancji mineralnych. Przyczyna próchnicy może również leżeć w braku spożywaniu pokarmów twardych, które mogłoby skutecznie oczyszczać powierzchnię zębów z zanieczyszczeń. Wreszcie przyczyna próchnicy może być skorelowana z ograniczoną produkcją śliny czy brakiem odpowiedniej higieny jamy ustnej.

Nie można zapominać o tym, że ślina przyczynia się do stabilizacji równowagi kwasowo-zasadowej w jamie ustnej oraz bierze udział w remineralizacji szkliwa. Jej patologiczny niedobór związany może być z uszkodzeniem ślinianek oraz przyjmowaniem niektórych leków, w tym o działaniu: moczopędnym, nierozszerzającym oskrzela, przeciwhistaminowym, przeciwbólowym czy cytostatycznym. Rozwojowi próchnicy może sprzyjać również refluks żołądka, cukrzyca, a także występowanie wady zgryzu. Pierwsze objawy próchnicy uwidaczniają się w postaci białych przebarwień. Wraz z upływem czasu zmiany na zębach ciemnieją, a proces chorobotwórczy obejmuje kolejne obszary zębów.

W momencie przedostania się patogenów chorobotwórczych do wnętrza zębów, dochodzi do pojawiania się nadwrażliwości na ciepło i zimno. W przypadku braku podjęcia odpowiednich działań, dochodzi do nasilania się dolegliwości, zajmowania przez patogeny chorobotwórcze miazgi zębowej oraz rozwoju stanu zapalnego i martwicy. W skrajnych przypadkach dochodzić może do utraty zębów oraz występowania dolegliwości o charakterze ogólnoustrojowym.

Jak leczyć próchnicę?

Z uwagi na ryzyko szybkiego rozwoju próchnicy oraz jej negatywnego wpływu na zdrowie jamy ustnej oraz dobrostan narządów wewnętrznych, jej leczenie powinno być rozpoczynane możliwie szybko. Konieczne są zatem regularne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym, umożliwiające zdiagnozowanie choroby na wczesnym etapie. W przypadku jej stwierdzenia konieczne jest podjęcie określonych działań. W przypadku niewielkich zmian możliwe jest zastosowanie prostej, szybkiej i bezbolesnej ozonoterapii. Jednak w przypadku bardziej zaawansowanego stopnia choroby, w którym dochodzi do powstawania ubytków, konieczne jest ich wypełnianie. Nie można bowiem zapominać o tym, że nieleczona próchnica może obejmować miazgę zęba, w przypadku której konieczne jest choćby rozpoczęcie długotrwałego leczenia kanałowego.

Ma ono na celu oczyszczenie kanałów zębowych oraz ich zamykanie. W skrajnych przypadkach podejmowane leczenie może okazywać się nieskuteczne. Wówczas konieczne jest usuwanie zmienionych chorobowo zębów. Brak podjęcia tak radykalnych działań, może bowiem prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji o charakterze ogólnoustrojowy. Drobnoustroje chorobotwórcze mogą przedostawać się do krwioobiegu i wywoływać kłębuszkowe zapalenie nerek, cukrzycę typu 2, udar i zapalenie mózgu oraz wsierdzia czy dolegliwości trzustki.

Jak zapobiegać próchnicy?

Skutecznie zapobieganie próchnicy opiera się na profilaktyce. Obejmuje ona przede wszystkim konieczność odbywania regularnych wizyt stomatologicznych. Poza tym, nie bez znaczenia dla rozwoju próchnicy jest również dbałość o higienę jamy ustnej, w tym codzienne szczotkowanie i nitkowanie zębów, płukanie jamy ustnej płynami dentystycznymi oraz stosowanie zbilansowanej diety ubogiej w cukry.

Podsumowanie

Próchnica jest chorobą społeczną, która występuje bardzo powszechnie. Wśród jej przyczyn wymienia się czynniki genetyczne i środowiskowe, takie jak na przykład spożywanie diety bogatej w cukry oraz ubogiej w wapń. Nie bez znaczenia dla jej rozwoju są również inne schorzenia współistniejące, które mogą na przykład ograniczać produkcję śliny. Próchnica powinna być leczona na możliwie wczesnym etapie, ponieważ może prowadzić do bardzo poważnych dolegliwości o charakterze ogólnoustrojowym.